Sao Thủy (Mercury) – Hành Tinh “Nóng Lạnh” Nhất Hệ Mặt Trời

 Bạn có tưởng tượng được một nơi mà ban ngày nóng hơn cả lò nướng pizza công nghiệp (427 °C), còn ban đêm thì lạnh buốt tới −173 °C không? Chào mừng đến với Sao Thủy – hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh của chúng ta!

1. Nhỏ nhưng “lắm drama”

• Là hành tinh nhỏ nhất Hệ Mặt Trời (bán kính chỉ 2.439 km – nhỏ hơn cả vệ tinh Ganymede của Sao Mộc và Titan của Sao Thổ).
• Chạy quanh Mặt Trời siêu nhanh: chỉ mất 88 ngày Trái Đất cho một vòng quỹ đạo.
• Vì gần Mặt Trời và di chuyển nhanh, người La Mã cổ đại đặt tên nó theo thần đưa tin Mercury (tức Thủy Tinh trong tiếng Việt).

2. Ngày dài… gấp đôi năm!

Một ngày trên Sao Thủy (từ lúc Mặt Trời mọc đến lần mọc kế tiếp) kéo dài tới 176 ngày Trái Đất, trong khi một năm chỉ có 88 ngày. Lý do? Sao Thủy bị khóa cộng hưởng quay 3:2 với Mặt Trời: cứ quay 3 vòng quanh trục thì nó đi được 2 vòng quanh Mặt Trời. Kết quả là bạn đứng trên Sao Thủy sẽ thấy Mặt Trời mọc chậm rãi, di chuyển ngược một chút giữa trưa, rồi mới lặn!

3. Cấu tạo “lõi sắt khổng lồ”

• 70% là kim loại (chủ yếu sắt), 30% là đá silicat.
• Lõi sắt chiếm tới ~42% thể tích hành tinh (Trái Đất chỉ 17%). → Vì thế Sao Thủy có mật độ cao thứ hai Hệ Mặt Trời, chỉ thua Trái Đất một chút.
• Nhiều nhà khoa học tin rằng lớp vỏ và lớp phủ ban đầu của nó đã bị “bóc” đi do một vụ va chạm khổng lồ thời sơ khai, để lại một lõi sắt siêu lớn.

4. Bề mặt giống Mặt Trăng… nhưng “xịn” hơn

• Ngập tràn hố va chạm, núi lửa cổ, và những vách đá cao hàng kilômét (gọi là scarps).
• Có vùng “trái tim” nổi tiếng: bồn địa Caloris rộng 1.550 km – một trong những hố va chạm lớn nhất Hệ Mặt Trời.
• Khi lõi nguội đi và co lại, lớp vỏ bị ép nứt tạo thành những vách đá dài hàng trăm km, cao tới 3 km.

5. Không khí? Gần như không có!

Khí quyển mỏng đến mức các nhà khoa học gọi là exosphere – chỉ là vài nguyên tử lơ lửng. → Nhiệt không giữ được → ban ngày nóng cháy da, ban đêm lạnh cóng.

Nhưng bất ngờ thay, hành tinh nhỏ xíu này lại có từ trường riêng (dù yếu hơn Trái Đất 100 lần), đủ để tạo ra từ quyển bảo vệ khỏi gió Mặt Trời.

6. Hai “người khách” từ Trái Đất

• Mariner 10 (1974–1975): bay ngang 3 lần, chụp được 45% bề mặt.
• MESSENGER (2004–2015): tàu đầu tiên quay quanh Sao Thủy hơn 4.000 vòng, lập bản đồ toàn bộ hành tinh và xác nhận có nước đá ở các hố cực tối vĩnh viễn (nơi ánh sáng Mặt Trời không bao giờ chiếu tới!).

Hiện tại, tàu BepiColombo (liên doanh châu Âu – Nhật Bản) đang trên đường đến Sao Thủy và sẽ tới năm 2025 để nghiên cứu chi tiết hơn.

Kết luận

Dù nhỏ bé và khắc nghiệt, Sao Thủy lại là một “bảo tàng sống” về thời kỳ đầu của Hệ Mặt Trời. Nó cho chúng ta thấy một hành tinh có thể trông như thế nào nếu bị Mặt Trời “nướng” suốt 4,6 tỷ năm.

Bạn thấy hành tinh nào “ngầu” nhất trong Hệ Mặt Trời? Sao Hỏa đỏ rực, Sao Mộc khổng lồ, hay chính cái “cục sắt nóng lạnh” Sao Thủy này? Comment bên dưới nhé! 🔥❄️

#SaoThuy #ThuyTinh #Mercury #HeMatTroi #KhamPhaVuTru