Quá khứ, hiện tại và tương lai cùng tồn tại trong vũ trụ?

(Ảnh: Wadan/Flickr)

Nói chung chúng ta cảm nhận thời gian như một dòng chảy nối liền quá khứ, hiện tại và tương lai. Theo Tiến sĩ Bradford Skow, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), ý tưởng này có thể là sai. Ông lập luận rằng không gian-thời gian (thời-không) là một “khối vũ trụ” (block universe) trong đó quá khứ, hiện tại và tương lai cùng đồng thời tồn tại. Như vậy, tương lai của chúng ta đã được quyết định từ trước?

Bắt đầu từ các nhà triết học Hy Lạp cổ đại tới các chuyên gia về vật lý lượng tử của kỷ nguyên hiện đại, vấn đề “Thời gian” luôn là một chủ đề được học giả của tất cả các thời đại tranh luận. Có thực sự thời gian là một dòng sông đang chảy, mà trên đó chúng ta di chuyển như một con tàu đi giữa quá khứ, hiện tại và tương lai?

Câu nói nổi tiếng “Panta Rei” tạm dịch là “tất cả mọi thứ đều chảy”, xuất phát từ tiếng Hy Lạp cổ, qua đó muốn làm nổi bật một khái niệm trong triết lý của Heraclit, rằng tất cả mọi thứ đều trôi “trong một dòng chảy”: con người sẽ không hai lần có được cùng một kinh nghiệm, mỗi cá nhân đều phải chấp nhận quy luật của sự thay đổi. Heraclit nói rằng “Không một người nào có thể tắm hai lần trong cùng một dòng sông”.

Vào đầu thế kỷ XX, lý thuyết vật lý hiện đại đã được cách mạng hóa bởi Albert Einstein, người đã chứng minh rằng thời gian là tương đối và nó phụ thuộc vào chuyển động và trọng lực. Ngoài ra, ông còn khẳng định rằng “quá khứ, hiện tại và tương lai chỉ là những ảo tưởng”.

Theo một giả thuyết gần đây của Tiến sĩ Bradford Skow, giáo sư triết học tại Viện Công nghệ Massachusetts, hình tượng thời gian đang chảy có thể là sai. Theo quan điểm của ông, thời gian không trôi đi, mà luôn luôn hiện diện. Sự hiểu biết của chúng ta làm chúng ta cảm thấy “thời gian trôi đi”, nhưng thực tế, thời gian luôn hiện hữu. Vì vậy, có thể tất cả các sự kiện đều đang hiện diện trong vũ trụ. Bạn không cần phải làm gì khác hơn là khám phá nó, sống trong nó.

Điều này có nghĩa rằng không tồn tại tự do đoán xét, vì tất cả mọi thứ đã được định sẵn? Ngay cả khi chúng ta đang lựa chọn những gì mà ta nhận thức như tương lai, thì trong thực tế, ta đã làm rồi. Chúng ta đã biết ta sẽ chọn gì trong khi ta đang chọn.

Và như ông Maximus Decimus Meridio, Trưởng đoàn làm phim “Gladiator” nói: “những gì chúng ta làm trong cuộc đời, vang mãi trong cõi vĩnh hằng.”

Trong cuốn sách ” Trở thành mục tiêu” (Objective Becoming), Skow xem xét một số lý thuyết tiên tiến để giải thích thời gian. “Khi mọi người được yêu cầu giải thích thời gian, họ thường sử dụng một phép ẩn dụ, Họ nói thời gian như một dòng sông hoặc chúng ta đang di chuyển qua thời gian như một chiếc tàu trên biển”. Theo quan điểm của ông, những sự kiện trong quá khứ không biến mất mãi mãi, mà tồn tại ở những nơi khác nhau trong thời – không. Lý thuyết Khối vũ trụ (block universe) khẳng định chúng ta đang trải rộng trong thời gian cũng như chúng ta trải rộng trong không gian,” Skow nói.

“Sự di chuyển của chúng ta qua thời – không không đơn giản là một chuỗi tiếp nối của các khung hình riêng lẻ, tất cả những kinh nghiệm bạn có được ngày hôm qua, tuần trước hoặc thậm chí nhiều năm trước đây, tất cả đều là thật”, nó đang được lưu trữ ở đâu đó trong thời – không, vì vậy quá khứ, hiện tại và tương lai cùng tồn tại trong vũ trụ.